اسلام يکي از ادياني است که بهاي زيادي به عرفان و معنويت داده است. مباحث بسيار دقيق و عميقي از سوي عارفان در عالم اسلام مطرح شده است. در واقع تراث عرفاني ما، تراثي کمنظير و بلکه بينظير است. عرفا از نظر علمي خدمات زيادي به معارف اسلامي داشتهاند؛ در عین حال، ضعفهاي بسياري نيز در ميان انديشهها و اعمال بسياري از مدعيان عرفان وجود داشته است. اين مسائل ايجاب ميکند که به صورت دقيق و نقادانه به بررسي اين تراث علمي و معنوي بپردازيم. در این دوره، به معناشناسی عرفان و تبیین جایگاه و اهمیت عرفان در دین مبین اسلام پرداخته میشود. نظر بعضی محققین درباره دانش عرفان که از شریفترین دانشهاست- با خاستگاه الهی و با فهم دقیق متون دینی- این است که این دانش با دقت زیادی مورد بررسی قرار بگیرد؛ اگرچه بحث عرفان و تصوف، از مشکلترین و دقیقترین مباحث است. جایگاه عرفان نظری در میان رشتههای علمی و وجه تمایز عرفان نظری و عملی و نظر بعضی از محققین از جمله قیصری در این دوره بیان شده و کاربرد عرفان تا قرن یازدهم مورد نظر قرار خواهد گرفت. در پایان به بیان دیدگاه چند عارف و صوفی در رابطه با تعریف عارف پرداخته میشود.
اهداف دوره
در پایان این درس از دانش پژوه انتظار میرود تا با مسایل ذیل آشنا شود:
1. اهمیت و جایگاه عرفان نسبت به سایر علوم
2. دیدگاههای ارائه شده در رابطه تصوف و عرفان
3. خاستگاه تصوف و عرفان اسلامی
4. منشأ انحرافات در تصوف و عرفان
5. تأثیر رهبانیت مسیحی بر تصوف اسلامی
6. اهمیت فقه در عرفان اسلامی
7. آشنایی با کثرتگرایی سلوکی تصوف